Al eeuwenlang zet de mens het Nederlandse landschap naar zijn hand. Denk aan de ruilverkaveling in de twintigste eeuw, het bouwen van dijken en de aanleg van verdedigingslinies. Op kleinere schaal kunt u denken aan tuinen, parken en begraafplaatsen. Het landschap dat door mensen is vormgegeven, wordt cultuurlandschap genoemd. Op deze pagina vindt u onder meer de belangrijkste organisaties die zich bezighouden met cultuurlandschap.
Cultuurlandschap

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft het onderwerp 'cultuurlandschap' ondergebracht in het domein 'Landschap en leefomgeving'. Binnen dit domein kunt u informatie vinden over onder andere de Omgevingswet en thema's als 'Groen erfgoed' en 'Energie en landschap'. Ook staan op de site van de RCE publicaties, portals, kaarten en een agenda met door de RCE georganiseerde activiteiten.
Klik hier voor een overzicht van het aanbod van de RCE over het cultuurlandschap.
LandschappenNL
LandschappenNL is een koepelorganisatie die op provinciaal, landelijk en Europees niveau de belangen behartigt van provinciale landschappen en landschapsorganisaties. Het doel dat de organisatie nastreeft is het beschermen, beheren en ontwikkelen van het Nederlands landschap, de natuur en het cultuurhistorisch erfgoed. Vanuit Brabant is de landschapsorganisatie Brabants Landschap bij de koepel aangesloten.
Klik hier om de website van LandschappenNL te bezoeken.
Naast zich inzetten als belangenbehartiger, organiseert LandschappenNL publieksactiviteiten en heeft het verschillende projecten opgezet. Twee voorbeelden van projecten zijn Het Groen Traineeship en 'Leer je groen'.
Het Groen Traineeship
In 2019 is Het Groen Traineeship van start gegaan. De betrokken organisaties zijn LandschappenNL, Staatsbosbeheer, IVN Natuureducatie, Milieudefensie, Natuurmonumenten, VBNW en SoortenNL.
Tijdens de traineeship krijgen jongeren (16-30 jaar) de kans om zich te ontwikkelen, een netwerk op te bouwen en bij te dragen aan een beter milieu en mooiere natuur. Klik hier voor meer informatie over Het Groen Traineeship.
Leer je groen
'Leer je groen' is een e-learningplatform voor vrijwilligers en professionals van natuurorganisaties. De leermodules hebben betrekking op onder andere begeleiding van vrijwilligers, veilig binnen- en buitenwerken, duurzaamheid, planten en dieren. Klik hier voor meer informatie over het e-learningplatform 'Leer je groen'.
Federatie Instandhouding Monumenten Nederland
De Federatie Instandhouding Monumenten Nederland (FIM Nederland) is de belangenbehartiger van particuliere monumentenorganisaties in Nederland en komt op voor de belangen van gebouwde, groene en mobiele monumenten. De leden van de FIM hebben een cruciale rol, omdat zij gesignaleerde misstanden melden. De FIM pakt deze misstanden aan middels gerichte lobby naar politici en bestuurders, informeert overheden over urgente kwesties en brengt (ongevraagd) advies uit over lange termijn ontwikkelingen in de sector. Klik hier om de website van de Federatie Instandhouding Monumenten Nederland te bezoeken.
Onderzoek
-
Netwerk Historisch Cultuurlandschap
Een netwerk voor onderzoekers, beleidsmakers, belangenorganisaties en liefhebbers op het gebied van het Nederlandse cultuurlandschap.
-
Brabantse Hoeders: Zandpaden-project
Het project heeft onder andere een handleiding voor iedereen die zich wilt inzetten voor het behoud van zandpaden opgebracht.
-
Toponymie
Toponiemen zijn veldnamen. Dit zijn historische namen van percelen die gebruikt worden als akkers of weiden, bebouwd of nog onontgonnen.
-
Omgevingswet
Naar verwachting treedt op 1 juli 2022 de Omgevingswet in werking. De Omgevingswet vereenvoudigt en bundelt 26 wetten over bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur. Met de Omgevingswet wil de overheid participatie van burgers en ondernemers bevorderen. Bijvoorbeeld door hen te betrekken bij de ontwikkeling van de leefomgeving. Klik hier voor meer informatie over de Omgevingswet.
Annette Gaalman, projectleider
Bomenstichting
De Bomenstichting bevordert de zorg en aandacht voor bomen in de stad en op het platteland. Bij de stichting kunt u terecht voor dreigende (onnodige) kap, ziekte van bomen, onderhoud van monumentale bomen, geschillen over bomen, etc. De Bomenstichting beheert het Landelijk Register van Monumentale Bomen. Voor het onderhoud van deze bomen is het mogelijk om een subsidie te ontvangen.
Projecten Erfgoed Brabant
-
Zuiderwaterlinie
De Zuiderwaterlinie is de oudste, langste én meest gebruikte van alle Nederlandse waterlinies.
-
Brabants Groene Maatpak: het landschap van de ruilverkavelingen
In 2021 stond met het project Brabants Groene Maatpak het landschap centraal dat in de 20e eeuw door ruilverkaveling is ontstaan.
-
Brabantse Erfgoed Biënnale
In de periode 2012-2013 stond de Brabantse Erfgoed Biënnale in het teken van het cultuurhistorisch landschap.
Brabants Landschap
Brabants Landschap streeft ernaar om de verscheidenheid aan Brabantse biodiversiteit voor de toekomst veilig te stellen. Dit betreft ook bescherming van het cultuurhistorisch landschap: de organisatie richt zich op beheer, behoud en beleving van erfgoed in het cultuurhistorisch landschap. Hierbij gaat het zowel om gebouwd als ongebouwd erfgoed. U kunt onder meer voor advies bij de organisatie terecht. Klik hier om de website van Brabants Landschap te bezoeken.
Stichting Zeldzame Huisdieren
In Nederland zet de Stichting Zeldzame Huisdieren (SZH) zich in voor het behoud van zeldzame oorspronkelijke rassen van boerderij- en huisdieren. Dit doet de stichting onder andere door houders van lokale rassen te ondersteunen in het houden van en het fokken met hun dieren en door de rassen en hun kwaliteiten te promoten bij het brede publiek. Ook bevordert de SZH kennisuitwisseling en lobbyt zij voor passende wet- en regelgeving voor het houden van lokale rassen. Bezoek hier de website van de Stichting Zeldzame Huisdieren.
Passie voor cultuurlandschap
-
BrabantsErfgoed.nl
Lees alles over Brabantse landschappen op de speciale themapagina op BrabantsErfgoed.nl.
-
Goud van Brabant: Ger van de Oetelaar
In deze aflevering vertelt Ger van de Oetelaar over het Groene Woud, vlakbij Liempde. "Het is een biografie van de mensen die hier wonen."
-
Persoonlijke verhalen over het landschap
Brabantse Beken verzamelt verhalen en gedichten waarin Brabanders vertellen over die ene plek in het bekenland die bijzonder voor hen is.
Meer op deze site over natuur en landschap
-
Immaterieel Erfgoed
UNESCO en Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland maken zich hard voor de borging van immaterieel erfgoed. Lees wat u kunt doen.
-
Brabantse organisaties voor natuurlijk erfgoed
Houdt u zich bezig met behoud of onderhoud van natuurlijk erfgoed? Deze organisaties kunnen u daarbij helpen.
Fotografie
- Grote banner: Slagenlandschap Bron: Erfgoed van de Brabanders, fotograaf: Marc Bolsius.
- Kleine banner: Moerputtenbrug, 's -Hertogenbosch. VisitBrabant.
- Foto bij item 'Brabants Groene Maatpak': Twee windmolens op vestingwallen van Heusden. Bron: VisitBrabant.
- Foto bij item 'Landschaptriënnale 2021': Routepaal in het Tilburgs Sterrenbos. VisitBrabant.
- Foto bij item 'Immaterieel Erfgoed': Man aan het heggenvlechten. Bron: KIEN.
- Foto bij item 'Brabantse organisaties voor natuurlijk erfgoed': Schaapherder met een groep schapen op de Strabrechtse heide. Fotograaf: Marc Bolsius.
- Foto bij item 'Over cultuurhistorie en zo': Wandelaars op de Mozesbrug in Halsteren. Bron: VisitBrabant.
- Foto bij item 'Netwerk Historisch Cultuurlandschap': Heempark 's-Hertogenbosch. Fotograaf Tineke van Wegberg.
- Foto bij item 'Brabantse Hoeders: Zandpaden-project': Wandelpad in Deurnese Peel. VisitBrabant.
- Foto bij item 'Zuiderwaterlinie': Luchtfoto van vesting Heusden. Bron: VisitBrabant.
- Foto bij item 'Brabants Groene Maatpak: het landschap van de ruilverkavelingen': Op brug staande vrouw maakt foto van de uitkijktoren Pompejus. Bron: VisitBrabant.
- Foto bij item 'Brabantse Erfgoed Biënnale': Kasteel Heeswijk. Bron: VisitBrabant.

Vragen?
Bel mij op 06 - 52 78 93 98,
of stuur een mail:
info
@erfgoedbrabant.nl
Josewine Hubers, secretariaat