Wat is erfgoed?
Erfgoed is alles uit het verleden waarvan we nu nog sporen om ons heen vinden, en waar we betekenis aan geven. Erfgoed gaat over ons culturele geheugen en draagt bij aan ons cultureel bewustzijn.
Erfgoed is een breed begrip. Gebouwen (architectuur), archiefstukken, foto’s, museumcollecties zijn erfgoed. Maar ook tradities, rituelen, verhalen, muziek, beroepen, gerechten en online cultuur zijn erfgoed. En nog breder: cultuur, culturele achtergrond, taal en identiteit is erfgoed. Erfgoed kan dus zowel materieel als immaterieel zijn.
Erfgoed wordt gemaakt door onszelf. Zodra we betekenis geven aan sporen uit het verleden worden ze erfgoed. Daarom is erfgoed dynamisch en veranderlijk. Dat wat gekwalificeerd wordt als erfgoed kan per periode, per persoon of per instelling verschillen. Elke persoon en elke generatie zal er opnieuw betekenis aan geven, gebaseerd op de overgeleverde verhalen en waarden. Dat geldt dus ook voor iedere leerling.
Wat is erfgoededucatie?
Erfgoededucatie start altijd in het NU. Dat wat er nu nog is wordt gekoppeld aan het verleden of de herinnering. Erfgoededucatie leert leerlingen om betekenis te geven aan het verleden in relatie tot het heden en kijkend naar de toekomst. Wat is voor mij belangrijk? Waar hecht ik waarde aan en waarom? Belangrijk is het gesprek hierover en het gesprek over de verschillen die er per persoon of groep zijn. Binnen erfgoededucatie kan iedere VO-leerling zich vertegenwoordigd voelen.
Erfgoededucatie valt onder het bredere begrip cultuuronderwijs. Het maakt leerlingen bewust van de cultuurhistorische context van hun wereld. Het biedt leerlingen en docenten de mogelijkheid om nieuwsgierig en onderzoekend in het leven te staan. Erfgoededucatie verbindt leerlingen met hun omgeving en hun achtergrond, leeftijdsgenoten en ontwikkelt hun identiteitsbesef en cultureel bewustzijn. Het draagt zo bij aan hun persoonsvorming.
Deze video legt uit wat cultureel bewustzijn is
Erfgoededucatie in het voortgezet onderwijs
Erfgoededucatie is geen apart vak binnen het voortgezet onderwijs, maar komt in meerdere leergebieden en vakken terug. Je kunt er als docent voor kiezen om het een bewust onderdeel van je vak of les te maken. Onder andere in de volgende vakken:
- De kunstvakken: muziek, beeldend, drama, dans
- Nederlands (taal is erfgoed)
- Geschiedenis
- Maatschappijleer
- Erfgoed gekoppeld aan Burgerschapslessen (identiteit, cultuur, omgangvormen zijn erfgoed).
Erfgoed in het nieuwe curriculum
Op curriculum.nu staan de leergebieden en bijbehorende bouwstenen voor VO voor het nieuwe curriculum. Erfgoededucatie is een relevant onderdeel van o.a. onderstaande leergebieden en bouwstenen:
Leergebied Kunst en Cultuur:
Bouwsteen 5.1 kunst en cultuurhistorische contexten
Bouwsteen 6.1 functies van kunst
Bouwsteen 7.1 beleven van kunst
Leergebied Burgerschap:
Bouwsteen 4.1 identiteit
Bouwsteen 5.1 diversiteit
Leergebied Mens en Maatschappij:
Bouwsteen 2.1 tijd en chronologie
Bouwsteen 5.1 waarden en idealen
Bouwsteen 6.1 mensbeeld en identiteit
Bouwsteen 6.2 cultuur
Leergebied Nederlands:
Bouwsteen 3.1 meertaligheid en cultureel bewustzijn
Bouwsteen 6.1 kritisch (digitale) informatie verwerven, verwerken en verstrekken
Erfgoed laat zich niet in een vakje stoppen
De positie van erfgoededucatie binnen meerdere leergebieden kenmerkt erfgoededucatie: het laat zich niet zo in vakjes stoppen, maar is overal om je heen en kan bijdragen aan een brede culturele vorming van leerlingen.
Uitgebreide informatie over de inhoud van de leergebieden en bijbehorende bouwstenen in het VO kun je vinden op www.curriculum.nu
Mocht je persoonlijk advies willen voor het inzetten van erfgoededucatie of een masterclass om erfgoededucatie actiever in te zetten in jouw onderwijs, neem dan contact met ons op!