Erfgoedgemeenschappen

In het onderzoek Vrijwilligers en erfgoed in Noord-Brabant lag de nadruk niet op het erfgoed zelf, maar op de vrijwilligers rondom erfgoed. Hun rol is belangrijker dan ooit. Erfgoed kan er niet eigenhandig voor zorgen dat de ruimtelijke kwaliteit, leefbaarheid en vrijetijdseconomie in de omgeving opbloeit, daar zijn mensen voor nodig.

"Bij erfgoedgemeenschappen speelt het onderhouden van sociale contacten en samen iets ondernemen een grote rol."
Marc Wingens - Erfgoed Gelderland

De hoofdvragen van het onderzoek waren: Wat maakt Brabantse erfgoedgemeenschappen succesvol en wat is het effect van erfgoedgemeenschappen op de leefbaarheid van de omgeving? En in hoeverre kan het eigen initiatief van erfgoedgemeenschappen ondersteund worden?

Lees hieronder het rapport van het onderzoek.

Documentaires

Van een viertal erfgoedgemeenschappen uit het onderzoek is een korte documentaire gemaakt. Die kunt u hieronder bekijken. Het gaat om de dialectgroep Bèrge dur ut lint, De Maria-ommegang in Bergen op Zoom, de Bergsche Battery uit Geertruidenberg en de vrijwilligers van het Witte Kasteel in Loon op Zand. Alle documentaires samen zijn te zien onder de titel 'Ge kunt ut ok nie doen' die eerder is uitgezonden op Omroep Brabant. De titel verwijst naar de opmerking van een van de vrijwilligers op de vraag waarom hij zich inzet voor erfgoed. 

Een erfgoedgemeenschap is een groep mensen die zich vanuit interesse en intrinsieke motivatie voor het erfgoed formeert in een sociaal verband en zich op vrijwillige basis in haar vrije tijd bezighoudt met cultureel erfgoed. Naast groepen zijn er ook individuen die zich bezighouden met erfgoed, maar zich niet (willen) formeren in een sociaal verband. Het onderzoek Vrijwilligers en erfgoed in Noord-Brabant heeft zich enkel gericht op groepen en niet op individuen. 

"In Vlaanderen wordt de term erfgoedgemeenschappen gedefinieerd als: Al wie met elkaar verbonden is door de gemeenschappelijke erkenning, waardering en zorg voor een bepaald (immaterieel) erfgoed."
Gregory Vercauteren - FARO

Een erfgoedgemeenschap kan zowel bestaan uit een informele groep als uit een meer geïnstitutionaliseerde groep (in de vorm van een vereniging of stichting). Een kenmerk van een erfgoedgemeenschap is dat het vaak gaat om een heterogene groep mensen met verschillende achtergronden. Een ander kenmerk is dat een erfgoedgemeenschap over het algemeen een veranderlijk karakter kent. Het is een open groep die gedurende de tijd kan veranderen van samenstelling.