Elk jaar organiseert Erfgoed Brabant een reeks Erfgoedcolleges. De opzet van deze colleges is altijd hetzelfde: vier keer een bijeenkomst waarin twee sprekers aan het woord komen over hetzelfde thema. De sprekers kunnen ieder een andere kant van het thema belichten. Bijvoorbeeld een historische beschouwing en daarna een reflectie op datzelfde onderwerp in het heden. Een moderator leidt de bijeenkomst en stelt, mede namens het publiek, vragen aan de sprekers.
Tijdens de Erfgoedcolleges 2021 staat centraal hoe in- en uitsluiting van groepen mensen in Brabant heeft plaatsgevonden en nu nog plaatsvindt. Met dit onderwerp sluiten de colleges aan bij de Erfgoedcolleges van 2020, waarin ook in- en uitsluiting centraal stond.
De vier colleges worden gemodereerd door Lema Salah. Zij is promovendus aan de Nederlandse Defensie Academie in Breda en de Radboud Universiteit Nijmegen. Ook is zij als adviseur voor het onderwerp gender betrokken bij Brabantserfgoed.nl. In deze rol houdt zij zich bezig met gendergerelateerde topics, maar ook met thema's als diversiteit en inclusiviteit.
College 1: Jong geleerd is oud gedaan? Herkenbaar Brabants van 1960 tot nu
30 september 2021
Kristel Doreleijers.
Alle rechten voorbehouden
Taal is onlosmakelijk verbonden met cultuur en identiteit. In dit erfgoedcollege gaan we in op de ontwikkelingen van het taalgebruik in Noord-Brabant vanaf de tweede helft van de 20e eeuw. Ook belichten we hoe het taalgebruik nu nog steeds, in tijden van toenemende mobiliteit en globalisering, herkenbaar Brabants is. Hoe zetten jongeren het Brabants in om erbij te horen of zich juist te onderscheiden van jongeren uit andere regio’s? En hoe verhoudt het nieuwe taalgebruik zich tot het dialect van hen die in de jaren ’60 jongeren waren?
Kristel Doreleijers MA is promovenda Nederlandse taalkunde aan Tilburg University en het Meertens Instituut in Amsterdam. Ze doet onderzoek naar taalvariatie in het Nederlands en de Noord-Brabantse dialecten. Via dit onderzoek is Kristel ook verbonden aan de Erfgoed Brabant Academie. Hier vindt u meer informatie over het onderzoek van Kristel
Speciale nieuwsbrief van Brabantserfgoed.nl
In het kader van dit Erfgoedcollege bracht Brabantserfgoed.nl een speciale nieuwsbrief uit met onder meer artikelen en een podcast. Bekijk hier de nieuwsbrief.
College 2: Hoort iedereen erbij?
28 oktober 2021
Mensen met een lichamelijke beperking hoorden er vroeger bij. Wie blind of doof was of een van zijn ledematen miste kon echter niet of nauwelijks werken. En dus was er geen geld om brood en bier van te kopen. Vanaf de middeleeuwen bestonden er in Brabant voorzieningen om deze mensen te helpen en mee te laten draaien. Op de eerste plaats was dat de familie, maar er waren ook andere collectiviteiten zoals broederschappen en wijkorganen die konden steunen. Wie nergens bij hoorde kon terecht bij de armenzorg. Pas met de introductie van de AWBZ in 1968 kreeg de zorg en opvang van deze mensen een gezonde financiële basis.
Iedereen moet kunnen meedoen, ook mensen met een handicap. De afgelopen jaren wordt er anders tegen het begrip handicap aan gekeken. We zijn als het ware bezig met een emancipatie-inhaalslag. En dat is nodig, want participatie van mensen met een handicap is nog lang niet altijd vanzelfsprekend, waar het gaat om werk, wonen of vrije tijd. Dit heeft een impuls gekregen toen vijf jaar geleden, in 2016, het VN-Verdrag voor de rechten van mensen met een handicap is bekrachtigd door Nederland. Als ervaringsdeskundige met een journalistieke achtergrond weet Amber van Ginneken als geen ander hoe belangrijk het is dat mensen zich welkom voelen en ergens volwaardig aan kunnen deelnemen. Begrippen als inclusie en toegankelijkheid zijn daarvoor heel belangrijk, maar wat betekent dit eigenlijk en hoe geef je dit als culturele instelling op een goede manier vorm?
Amber van Ginneken heeft een journalistieke achtergrond en is verbonden aan de stichting Wij Staan Op!. Een beweging van jongvolwassenen met een fysieke handicap.
Speciale nieuwsbrief van Brabantserfgoed.nl
In het kader van dit Erfgoedcollege bracht Brabantserfgoed.nl een speciale nieuwsbrief uit. De nieuwsbrief staat in het teken van participatie van mensen met een handicap. Bekijk hier de nieuwsbrief.
College 3: Vluchtelingen in Brabant toen en nu
4 november 2021
Tussen 1933 en 1940 kwamen 35.000 tot 50.000 Joodse vluchtelingen naar Nederland, op de vlucht voor antisemitisch geweld in Nazi-Duitsland. Hoewel er vanuit de Joodse en niet-Joodse bevolking talloze initiatieven werden opgezet om hen te helpen, waren de Nederlandse autoriteiten veel minder verwelkomend. In dit deel van de lezing staat centraal wat het ‘vraagstuk van de Joodse vluchtelingen’ voor de provincie Noord-Brabant betekende.
Tekst loopt door onder foto.
Frank van Doorn en Kolar Aparna.
Het tweede gedeelte van dit college werd in het Engels gegeven.
In her lecture Kolar Aparna wishes to attend to dominant stories and stereotypes producing the “refugee” by a web of actors in everyday social life, from citizen initiatives, volunteer organisations, to educational institutions, amongst others. She brings attention to how such imaginaries are shaped by legacies of colonialism that creates a tendency in institutions to resist radical transformation or change. Aparna will try to connect the more recent “reception crisis” since 2015 to historical moments during the mid-20th century in relation to anxieties around bodies understood as foreign to local cultures, centering the illegal “Helper” and role and responsibility of public institutions to legacies of colonialism.
Frank van Doorn (’s-Hertogenbosch, 1988) studeerde Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en behaalde daar zijn mastergraad in 2011. Momenteel werkt hij bij Erfgoed Brabant. Voor zijn promotie aan Tilburg University onderzoekt hij de Jodenvervolging in Noord-Brabant tijdens de Tweede Wereldoorlog. Specifiek richt hij zich daarbij op de vraag in hoeverre sociale integratie van invloed was om de Holocaust/Sjoa te overleven. Hier vindt u meer informatie over het onderzoek van Frank van Doorn.
Kolar Aparna is the initiator of Asylum University, a participative action-research that brings together researchers, refugees, artists, civil society actors and students to scrutinize the politics of producing knowledge on asylum.
Speciale nieuwsbrief van Brabantserfgoed.nl
In het kader van dit Erfgoedcollege bracht Brabantserfgoed.nl een speciale nieuwsbrief uit. De nieuwsbrief staat in het teken van de vluchtelingen die door de jaren heen in Brabant zijn opgevangen. Bekijk hier de nieuwsbrief.
College 4: Gender met een zachte G
24 maart 2022
Als je een willekeurig geschiedenisboek openslaat zou je denken dat er vroeger in Brabant alleen interessante heteromannen bestonden. Maar is dat eigenlijk wel zo? Want hoe zat dat dan, als je geen man was? Of homoseksueel was, of als vrouw graag mannenkleding droeg? Waar zijn transgender personen in de geschiedenis? En, is er eigenlijk wel ooit iemand lesbisch geweest voor 1900? Kun je spreken over hedendaagse trends? Socioloog Jonah Lamers opent een boekje over de verborgen regenbooggeschiedenis van Brabant en legt het belang uit van LHBTIQ+ zichtbaarheid.
Seksuele, sekse- en genderdiversiteit heeft in de loop der eeuwen in wat nu Noord-Brabant heet verschillende vormen van aandacht gekregen. Die was tot het midden van de jaren zestig van de twintigste eeuw vooral negatief; daarna begon de positieve aandacht, toen het emancipatieproces op gang kwam. Luc Brants laat zien hoe dat proces is verlopen en hoe in de loop van de tijd de groep mensen waarover het ging steeds diverser werd.
Jonah Lamers (1986) behaalde zijn bachelor in Culturele Antropologie en specialiseerde zich tijdens zijn master Social Sciences in genderdiversiteit. Samen met twee collega’s zette hij in 2014 het collectief Transketeers op, dat audiovisuele producties maakt en zich bezighoudt met educatie, coaching, en voorlichting over genderdiversiteit.Klik hier om de website van het collectief Transketeers te bezoeken.
Luc Brants (1963), cultureel antropoloog, promoveerde op het ontstaan van de ambulante zorg voor mensen met een verstandelijke beperking in Nederland. Hij deed o.a. onderzoek naar (seksueel) geweld tegen mensen met een beperking, publiceerde over de geschiedenis van seksuele, sekse- en genderdiversiteit in Eindhoven en Tilburg en over de wijze waarop de Nederlandse overheid met haar homoseksueel personeel is omgegaan in de jaren veertig, vijftig en zestig.
