Hoe kun je in gesprek gaan over ieders individuele erfgoed? We leren docenten(teams) een veilig en divers groepsgesprek met leerlingen te begeleiden en het kijken vanuit meerdere perspectieven te stimuleren. Verbinding creëren, groepsdynamiek, luisteren naar en leren van elkaar.
Erfgoedwijsheid in het voortgezet onderwijs helpt leerlingen een erfgoedwijze blik te ontwikkelen:
- Ze leren zich kritisch tot erfgoed verhouden en oog te hebben voor de dynamiek.
- Ze kijken vanuit meerdere perspectieven, ervaren wat anderen denken en krijgen inzicht in verschillende betekenissen en belangen rondom erfgoed.
- Ze reflecteren op wat erfgoed betekent voor zichzelf en de ander en leren daarbij een mening te vormen.
Wat is erfgoedwijsheid?
Erfgoedwijsheid is een redelijk nieuw begrip. Het is afgeleid van het begrip mediawijsheid.
Net als bij mediawijsheid gaat erfgoedwijsheid om competenties die mensen in staat stellen om zich kritisch tot erfgoed te verhouden en het gesprek daarover te voeren.
Door oog te hebben voor de maatschappelijke dynamiek rond erfgoed en de eigen positie daarin.
Erfgoedwijsheid gaat niet over het (historische) verhaal van het erfgoed, maar over erfgoed als verschijnsel en hoe wij daar in het hier en nu mee omgaan.
Leerlingen die erfgoedwijs zijn, weten dat zij zèlf een mening kunnen vormen over de betekenis die sporen uit het verleden voor hen hebben, en dat zij het gesprek daarover met anderen kunnen aangaan, liefst op basis van gewogen kennis. Ze begrijpen dat niet iedereen er hetzelfde van vindt en bij voelt. En dat het interessant kan zijn om uit te zoeken wie en wat bepaalt of bijvoorbeeld een voorwerp in een museum komt. Recente verhitte discussies over voormalige helden uit de vaderlandse geschiedenis, die figuurlijk en soms letterlijk van hun voetstuk vallen, en de zwarte Pieten-discussie tonen aan hoe actueel erfgoedwijsheid is. Uit workshops weten we dat deze benadering aanzet tot kritisch denken en het inzicht dat de werkelijke samenleving complex is, niet samen te vatten in tweets en oneliners. In het kader van persoonsvorming van leerlingen is dit een waardevol element.
Erfgoed is veranderlijk en dynamisch
Erfgoed is niet voor eeuwig en altijd. Erfgoed is dynamisch. Omdat de betekenis en de waarde die we aan erfgoed toekennen steeds verandert, verandert het erfgoed mee. Voor leerlingen is het goed om te weten dat erfgoed erfgoed is omdat we (ik, jij, wij) het zo noemen. Het is geen erfgoed vanwege een bijzondere inherente eigenschap van die plek of het voorwerp. We (ik, jij, wij) kennen er een waarde aan toe die het van zichzelf niet heeft. We drukken er een erfgoedstempel op. Iedereen is erfgoedmaker.
Erfgoedwijsheid is menskunde
Erfgoedwijsheid kijkt in de eerste plaats naar mensen en wat zij doen en denken in plaats van naar de geschiedenis van plekken, voorwerpen en tradities. Daarom past erfgoedwijsheid ook erg goed bij de leergebieden Mens en Maatschappij en Burgerschap.
Wil je zelf of met je team geïnspireerd worden door de masterclass Erfgoedwijsheid, neem dan contact met ons op.