Op 22 mei 2014 kwam het erfgoedveld samen in het Kasteel van Breda bij de Koninklijke Militaire Academie. Een toepasselijke locatie voor het thema Verhalen van Vriend en Vijand. Onder het motto 'Doe wat anders!' werd onderzocht hoe we samen het andere verhaal over erfgoed kunnen vertellen, verzamelen en vastleggen. Om door te geven aan elkaar en aan nieuwe generaties.
Tekst loopt door onder foto.
In de middag konden de deelnemers kiezen uit één van de volgende sessies:
Verhalen verbeelden
Ingeborg Schuster, adviseur Erfgoed Brabant
Laat u inspireren door erfgoed en vertel daar uw verhaal bij!
Erfgoed wordt interessant wanneer u het verhaal dat erbij hoort kent. Maar erfgoed kan ook inspireren tot het vertellen van andere verhalen. Inspiratiebron voor deze deelsessie is de werkwijze van de fotograaf Hans Aarsman voor zijn wekelijkse column in de Volkskrant. Naast een van Nederlands’ interessantste fotografen is Hans Aarsman een getalenteerd schrijver. In de serie ‘De Aarsman Collectie’ toonde hij hoe hij, net als Sherlock Holmes, door te observeren details waarneemt die tegenspreken wat de grote maalstroom suggereert. De deelnemers zullen merken dat de werkwijze van Aarsman heel goed past bij foto’s van erfgoed.
In deze verdiepingssessie stond de vraag centraal: Welke verhalen laten wij na… en wat is het andere verhaal?
Een belangrijk uitgangspunt bij storytelling is dat het verhaal dat mensen aan elkaar doorgeven bestaansrecht geeft aan de mens zelf. Als uw verhaal verteld wordt, leeft u voort. Daar tegenover staat dat de verhalen die niet verteld of verzwegen worden, het bestaansrecht van individuen en groepen mensen op het spel zet. Hoe kan het niet (meer) vertelde verhaal een plaats krijgen en verteld worden? Aan de hand van een meta-narratief (Antigone van Sophocles) hebben we de waarden onderzocht van de verhalen waar een taboe op rust. Het niet vertelde verhaal. Dit waardenonderzoek vervolgden we met de vraag: wat is de betekenis hiervan voor de verhalen in onze tijd? Hoe kunnen we omgaan met de schaduwkanten van onze geschiedenis?
Over Marius Gosschalk
Marius (1959) is acteur /trainer/coach en verhalenverteller. Hij is opgeleid tot dramatherapeut en volgde een studie veranderkunde bij prof. H. van Praag. Hij gaf ruim 10 jaar dramatherapie in de volwassenen psychiatrie en geeft trainingen en workshops op het gebied van communicatie, samenwerking, leiderschap en storytelling, zowel in de profit als non-profit sector.
Wie is mijn vijand? Wie is mijn vriend?
Dr Rico Sneller, docent Universiteit Leiden
“Wil je een vriend hebben, dan moet je ook voor hem oorlog willen voeren: en om oorlog te voeren, moet je vijand kunnen zijn.” Woorden van de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900), die misschien wel het ons vertrouwde begrip van vriendschap op hun kop zetten: een allemansvriend is geen vriend. Vriendschap impliceert de mogelijkheid van oorlog en vijandschap: wie hoort zoiets graag?
In deze sessie lazen we samen een korte, prikkelende tekst van Nietzsche over ‘vriendschap’. We vroegen ons af wat er op het spel staat wanneer we iemand onze vriend of onze vijand noemen. Gebruiken we deze termen niet veel te gemakkelijk? Want wat als we vriendschap en vijandschap werkelijk ernstig namen?
Tekst loopt door onder foto.
Over Rico Sneller
Dr Rico Sneller (1967) is universitair docent Wijsgerige antropologie bij het instituut Wijsbegeerte van de Universiteit Leiden. Hij schreef samen met Hans Gerding en Hein van Dongen "Wilde beesten in de filosofische woestijn: Filosofen over telepathie en andere buitengewone ervaringen" (Ten Have, 2011).
De essentie van een verhaal
Carine van Vugt, Stichting Verhalis
Verhalen over verdwenen tijden, oude beroepen, oorlogservaringen: sommige ouderen kunnen daar prachtig over vertellen. Jammer als zo’n verhaal verloren gaat, dus u neemt het op nu het nog kan. Maar vervolgens heeft niemand echt tijd om het hele verhaal weer terug te luisteren. Het is te lang, soms ook te langdradig. Herkent u dit?
Een verhaal wordt pas weer bekeken of beluisterd als u het behapbaar hebt gemaakt. Hoe doet u dat? Hoe vangt u de essentie van het verhaal? Hoe kunt u het ontsluiten? En wat gaat u er mee doen?
In deze workshop werden enkele korte films getoond waarin de essentie van een lang verhaal is teruggebracht tot enkele zinnen, een enkele gebeurtenis, en zó sprekend is weergegeven dat de kijker even iets ervaart van het grotere geheel. Aan de hand van een korte oefening leerden de delnemers zelf een verhaal terug te brengen tot de essentie.
Over Verhalis
Verhalis legt levensverhalen vast om ons immateriële erfgoed te bewaren. Zo geeft Verhalis de geschiedenis een persoonlijk gezicht. Bezoek hier de website van Verhalis.
Beeldverantwoording
Alle foto's zijn gemaakt op de Erfgoedontmoeting 2014. Eigendom: Erfgoed Brabant.
