Waarom kan erfgoed een meerwaarde zijn voor welzijn en gezondheid? Voor een antwoord op die vraag verwijzen we graag naar het in 2019 gepubliceerde rapport What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? A scoping review. Dit rapport, dat werd gelanceerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), maakt een synthese van het wereldwijd beschikbare bewijsmateriaal over de rol die ‘the arts’ spelen bij het verbeteren van gezondheid en welzijn.

Met 'the arts' worden alle vormen van culturele betrokkenheid bedoeld, zoals een museumbezoek of het lezen van een boek. Zo is er wetenschappelijk bewijs dat outreachactiviteiten door erfgoedorganisaties de trots, het sociale kapitaal, de onafhankelijkheid en de veerkracht bij mensen kunnen vergroten. Uit de resultaten van meer dan 3.000 studies blijkt duidelijk de belangrijke rol van de kunsten bij gezondheidspreventie en -bevordering, en bij de behandeling van ziekten.

Het rapport is een internationale erkenning van de toenemende gunstige invloed van ‘the arts’ op welzijn en gezondheid.

Vermaatschappelijking

Al enkele jaren is er in Vlaanderen en in de ons omringende landen een tendens merkbaar naar een ‘vermaatschappelijking’ van de zorg. Dat wil zeggen dat zowel de maatschappij als het beleid ernaar streven om mensen met beperkingen, chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in armoede leven ... een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk te integreren in de samenleving. Als gevolg van steeds toenemende vragen en nieuwe uitdagingen zoekt de zorgsector naar ondersteuning en samenwerking met andere partners in de maatschappij.

1 + 1 = 3

De vraag vanuit de zorg- en welzijnssector, gekoppeld aan de wetenschappelijke onderbouwing is een bevestiging dat cultureel-erfgoedinstellingen door het uitvoeren van welzijnsactiviteiten op lange termijn een breed draagvlak kunnen creëren omdat ze inspelen op maatschappelijke uitdagingen. Voorwaarde is dan wel dat ze daarbij niet vertrekken van hun eigen erfgoedagenda maar van de noden en behoeften van mensen en gemeenschappen. Dat doen ze door cultuurparticipatie van individuen en gemeenschappen aan te moedigen en te ondersteunen en door het aangaan van sectoroverschrijdende samenwerkingen.